Mar Adentro (2004) *** Blu-ray review

België, Nederland, Duitsland en Frankrijk mogen nog hun films bundelen, nooit zullen ze aan de knieën komen van het West-Europese filmland bij uitstek, Spanje. Iedereen kent ondertussen Pedro Almodovar, maar deze wordt nu ook vergezeld door een ander filmtalent, Alejandro Amenábar. Oorspronkelijk geboren in Chili, maar opgegroeid in Spanje, heeft Amenábar zijn filmdebuut begonnen met Tesis. Daarna heeft hij de ene knappe film na de andere gemaakt. Denk maar aan de verrassende Abre los ojos of het angstaanjagende The Others.

© Warner Home Video

Opmerkelijk is dan ook dat hij geen enkel genre schuwt en telkens met perfectie de juiste snaren weet te bespelen. En met deze Mar Adentro (2004) (De zee van binnen – The Sea Inside) voert hij een pleidooi voor menselijke waardigheid en het recht op een persoonlijke mening, en stelt hij vragen waar niet onmiddellijk een sluitend antwoord op bestaat. Het is tevens een duidelijke Amenábar-film, die ook plaats maakt om de intensiteit van het acteerspel te combineren met een flinke dosis poëzie. De film kreeg de Golden Globe voor Beste Buitenlandse film en maakt kans om daar ook een oscar aan toe te voegen.

Ramón Sampedro heeft een zware verlamming en kan enkel nog zijn hoofd bewegen. Hij ligt nu al dertig jaar in bed terwijl hij verzorgd wordt door zijn familie. Zijn slaapkamerraam is ook zijn enige raam naar de wereld. Hij kijkt uit over de zee waar hij vroeger zoveel ging zeilen en waar hij tijdens zijn jeugd een vreselijk ongeluk kreeg. Sindsdien is zijn levensdoel om op een waardige manier te sterven. Zijn wereld wordt danig ondersteboven gezet door de komst van twee vrouwen: Julia, de advocate die hem ondersteunt en hem helpt in de juridische strijd om zijn leven naar eigen inzichten te beëindigen, en Rosa, een vrouw uit het dorp die hem er steeds van probeert te overtuigen dat het leven altijd de moeite waard blijft. Beide vrouwen zijn danig van slag door Ramón’s ontroerende persoonlijkheid en beginnen hun eigen levensparcours in vraag te stellen. Ramón weet dat alleen degene die echt van hem houdt ook degene zal zijn die hem helpt om zijn laatste reis te maken…

Mar Adentro is gebaseerd op een waar gebeurd verhaal over een Spanjaard die zijn verlangen naar euthanasie in een politiek statement vertaalde. Amenábar schiet zijn pijlen niet allemaal op de ethische en juridische strijd, maar vertelt in de eerste plaats een verhaal van een buitengewone man. Hij maakt er ook geen held van, maar een mens met kwaliteiten en gebreken. Soms zien we hem reageren als een schoft tegenover mensen die het goed met hem menen, en doet dat vaak met een paar cynische, rake uitspraken die diepe wonden kunnen maken. Amenábar wil aantonen dat een onwaardig leven niet geleefd hoeft te worden, dat de mens boven instituten als staat en kerk staat. Maar de film is meer dan een een pro-euthanasiefilm, maar is een lofzang op het leven. Hij laat zien dat het leven de moeite waard is om geleefd te worden, ook al valt het zwaar uit.

Dergelijke films flirten vaak met overdreven meligheid, en in Mar Adentro valt dit eigenlijk nog wel mee. Dit is vooral te wijten aan de eenvoud waarmee alles wordt verteld. De dramatische impact laat vergeten dat we eigenlijk 2 uur lang naar een verlamde man zitten te kijken. Alles emoties zijn ook aanwezig: humor, verdriet, woede, hoop en liefde. Laat je niet beïnvloeden door de lethargische affiche van de film en de gemakkelijke negatieve kritieken. De film zet je aan om geëngageerd te leven en dat is op zich reeds een grote verdienste. “Freedom without a life is not freedom.”

De 35-jarige Javier Bardem is een begenadigd acteur met een geweldig charisma, ook al vertolkt hij de rol van een verlamde man die enkel kan bewegen met zijn hoofd. Net zoals een Jan Decleir heeft de man een geweldige fysieke aanwezigheid. Bardem kreeg dan ook de award voor Beste Acteur op het festival van Venetië.

Net zoals de Italiaanse film van Moretti, The Son’s Room, blijft deze beklijven tot op het einde. Je komt ook de zaal buiten met een gevoel van onmacht en onbegrip. Sommige mensen zullen zeker een traantje wegpinken, maar dan niet ten gevolge van de tragiek, maar eigenaardig genoeg omwille van de vreugde. Een film over liefde, leven en dood: over grootse thema’s die met humor en uitstekende acteerprestaties tot zeer invoelbare, pure emoties worden teruggebracht.