Leviathan graaft in de onderbuik van de visserij

Er zijn weinig documentaires die zo verontrusten als deze Leviathan (2012) van Lucien Castaing-Taylor en Verena Paravel, en nochtans gaat het niet over één of andere serial killer of een kwaadaardige virus. De docu gaat over de commerciële visvangst in de Noord-Atlantische Oceaan.

Maar de makers hebben er een sonore gruwelfilm van gemaakt met de camera die regelmatig tussen de dode, bebloede vissenlijkjes dobbert en waarbij de klank regelmatig onderdompelt in het zwarte water. Het heeft iets industrieels, kil, duister en bedreigend. Een guur oord waar de klank van kettingen en water overheersen. Het is een abstract audio-visueel pareltje die ik nog maar zelden heb gezien. In het begin weet je niet precies waar je zit, maar geleidelijk aan kom je te weten dat je op een commerciële vissersboot zit en je op weg bent voor een lugubere helletocht in datgene wat de keerzijde is van massa-consumptie.

De film is geheel opgenomen met Go-Pro cameraatjes, die vaak worden gebruikt voor extreme sport-video’s. De lens op deze opnametoestelletjes zijn groothoek-objectieven en bijgevolg wordt het beeld vervormd, samen met de groezelige klank en de minimale beeldresolutie vormt dit een wel heel akelig filmpje. De cameraatjes kosten zo’n 300 euro en gezien de geringe kost kan je er meerdere kopen en zowat over aan vastbinden. Je kan zelf een video-retour krijgen op jouw i-phone. De makers hebben dus ook alles zelf gefilmd en nadien gemonteerd. Het budget moet dus wel minuscuul geweest zijn, maar het resultaat is bijzonder indrukwekkend.

Indien jullie al misselijk werden na het zien van het shaky-camerawerk in The Bourne Supremacy (2004), gaan jullie van deze film kotsen. Hier hebben we een handheld-camera in een kajuit op een woelige zee, terwijl vissen met uitpuilende ogen in stukken worden gesneden en het bloed en de ingewanden op de camera spatten. Het wordt beschouwd als een documentaire, ook al leren we er niet meteen iets uit of wordt er ook maar iets gezegd. En toch vertelt het beeld behoorlijk veel over onze planeet, de grauwe natuur en de groezelige praktijken van de mens.

Het is een zintuiglijk meesterwerkje die jullie eigenlijk moeten aanschouwen in een bioscoop, om zo compleet ondergedompeld te worden in de onderbuik van de viscultuur. Let wel, deze film heeft geen boodschap, dus ga niet naar deze documentaire om iets bij te leren, maar laat u meeslepen door de klanken en de bijzonder hallucinante beelden.