Das Leben der Anderen (2006) **** Blu-ray review

Wel neen, het leven in Oost-Duitsland is niet zo deprimerend en vol met smaakloze kitsch. Zo’n vier jaar na Good Bye Lenin! (2003) van regisseur Wolfgang Becker, die met humor en nostalgie vertelde over het communisme, krijgen we hier een bijzonder knappe prent over de periode van vóór de val van de Berlijnse muur, met vrijwel evenveel overtuigingskracht verteld.

Das Leben der Anderen (2006)

De film is in beeld gebracht door de jonge Duitse regisseur met de veel te lange naam: Florian Henckel von Donnersmarck. Das Leben der Anderen (2006) (The Lives of Others) is trouwens zijn speelfilm-debuut, en wat voor een debuut.

Korte inhoud: We bevinden ons in Oost-Berlijn in 1984. De bevolking wordt in rangen gehouden door het Ministerium für Staatssicherheit, beter bekend als de Stasi, de Oost-Duitse geheime politie. De Stasi werd alom gezien als een van de meest effectieve inlichtingendiensten ter wereld. Het doel van de Stasi was om ‘alles’ te weten te komen.De succesvolle toneelschrijver Georg Dreyman (Sebastian Koch) en zijn geliefde, de actrice Christa-Maria Sieland (Martina Gedeck), zijn populaire intellectuele sterren in de DDR. Maar hun acties en vooral gedachten zijn niet altijd in lijn met de ideologie van de socialistische heilstaat. De minister van Cultuur is érg geïnteresseerd in Christa-Maria en geeft Stasi-agent Wiesler (Ulrich Mühe) opdracht de twee af te luisteren. Zoals gewoonlijk begint de bureaucratische Wiesler plichtsgetrouw aan deze taak. Boven hun appartement, op zolder, luistert hij dag en nacht hun leven af. Maar hoe meer hij in hun leven wordt gezogen, des te meer moeite heeft hij zijn loyaliteit naar de staat te behouden.

Het genre zou ik omschrijven als een soort spionage-thriller waarvan je kan genieten op verschillende manieren, naargelang de bril die je opzet. Als je op zoek bent naar een stevig verhaal of een aangrijpende politieke context, dan kom je met deze film zeker aan je trekken. Het is fascinerend om te zien dat een overheid alles probeert om niet de fouten te maken van het nazi-regime, en eigenlijk uit overdreven schrik van het fashisme bezig is met een totaal nieuwe reeks aan fouten te maken. Geen lijfstraffen door Gestapo-agenten, maar terreur met psychologische folteringen.

Maar ook mensen die willen genieten van suspens, sterke vertolkingen, een aangrijpende atmosfeer, een schitterende mise-en-scene en zelfs documentait-achtige authenticiteit, zullen hier iets te kluiven hebben. Das Leben der Anderen heeft alles en blijft ondanks de veelvuldigheid toch een eenvoudige, niet-pretentieuse prent over mensen.

Had ik Stasi gekregen als kernwoord bij De Slimste Mens Ter Wereld had ik niet ver gekomen zonder deze film. Bij momenten had ik zelfs het gevoel naar een documentaire te kijken over deze fascinerende geheime inlichtingendienst, waarvan het doel en de methodes aan aan het licht werden gebracht. Het begint ook aan de universiteit waar de leden van die organisatie worden klaargestoomd. Instructeur Gerd Wiesler toont er hoe je vijanden van het socialisme moet folteren om hen tot inzicht te brengen. Zijn belangrijkste techniek was deze van de ‘slapeloosheid’. Zorg ervoor dat de veroordeelde weinig kan slapen. Na een zekere tijd zal de onschuldige ook zijn onschuld uitschreeuwen terwijl de schuldige zijn lot zal ondergaan. Maar de praktijk is toch wel verschillend van de theorie, vooral wanneer willekeurige mensen worden geschaduwd en afgeluisterd tot in de slaapkamer.

Das Leben der Anderen 01Das Leben der Anderen 02Das Leben der Anderen 03

© 2006 Wiedemann & Berg Filmproduktion

En iedereen kan ten prooi vallen van de Stasi, waarbij het publieke leven als het privé leven het onderdeel uitmaakt van een doortastend onderzoek. Henckel schildert hierbij complexe karakters, zowel bij daglicht als in de schaduwzones van hun onderkomen. Iedereen kan er beschuldigd worden een geheim agent te zijn. De camera verschaft ons aanwijzingen of een verborgen agenda, maar zet ons ook in een zelfde beweging op het verkeerde spoor. En deze ambiguïteit is voor mij net de essentie van een echt menselijk karakter, en dat maakt de herkenning en de fascinatie des te groter.

We zien een spion als Wiesler, het soldaatje van de macht die verborgen zit op de zolder, achtervolgd door zijn frustraties, dat hij slechts een voyeur is, wordt hij evenzeer een dubieus personage dat niet gevoelloos aankijkt tegen de emoties die voortvloeien uit kunst en liefde en zichzelf vragen stelt over de dubbelzinnigheid en de leugens in zijn eigen kamp. En dat is misschien ook de reden waarom ik deze film 4 sterren geef. Hij slaagt erin om mij te boeien en overhoop te halen met menselijkheid, daar waar andere films heel wat artificiële trucs moeten verzinnen om een gelijkaardig gevoel aan te wakkeren.


Das Leben der Anderen 06Das Leben der Anderen 04Das Leben der Anderen 05

© 2006 Wiedemann & Berg Filmproduktion

Kortom, Das Leben der Anderen staat nu al in mijn lijstje van beste films van 2007, maar we zijn uiteraard nog vroeg in het jaar. De regisseur distantieert zich van al te gemakkelijke karikaturen van totalitaire regimes, maar geeft toch op een indringende manier een beeld van een donkere bladzijde uit de Duitse geschiedenis. Het enige minpuntje dat je zou kunnen opmerken is dat je de Stasi-agenten iets te gemakkelijk kan onderscheiden van de gewone burgens, aan hun uiterlijke kenmerke (hoe knapper, hoe eerlijker). De film kan niet steunen op een waargebeurd verhaal zoals Der Untergang (2004), maar overtuigt met de manier waarop het verhaal wordt verteld. De film deed me bij momenten denken aan Sophie Scholl: Die letzten Tage (2005), waarbij het drama de tijd krijgt om te groeien. Er wordt veel geconverseerd, en er is bitter weinig fysieke actie – en dit in tegenstelling tot een film zoals Verhoeven’s Zwartboek (2006). Maar de acteurs zijn dermate sterk dat je bij aanvang van de film volledig in het verhaal wordt gezogen op de atmosferische muziek van Gabriel Yared en de efficiënte groen/grijze scope fotografie van Hagen Bogdanski. Vanaf 31 januari 2007 in onze zalen, niet te missen. Ik vertel er nog even bij dat deze film eveneens genomineerd is voor Beste Buitenlandse film bij de Academy Awards, die op 25 februari 2007 worden toegekend.

rating


Beoordeling: 4 / 5

Recensie door op 24 juli 2007

 


*** Das Leben Der Anderen trailer ***

3 Comments

  1. jon

    Lijkt een pakkende film te zijn. Maar het cliché van de strenge en koelbloedige Duitser, nazi of stasi, zal hiermee waarschijnlijk nog een beetje versterkt worden. Ik zal het dit weekend weten. Kijk er al naar uit.

    Reply
  2. Dave

    Van stigmatisering is hier niet echt sprake. Het frappante is dat ze juist niet dezelfde fouten willen maken van de nazi’s, maar eigelijk andere maken. Ga deze film dit weekend gaan zien, want het is het beste wat momenteel draait. 😉

    Reply
  3. ellen

    een film waar je over nadenkt, het laat je een tijdje niet los. Leven op de puinhoop in een wereld van het communisme en socialisme. ….

    Reply

Leave a Comment

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *