God Bless America (2011) *** review

Om de zoveel jaar is er één of andere Amerikaanse filmmaker die genoeg heeft van de populistische levensstijl van zijn landgenoten en zijn frustratie neerschrijft in een filmscenario. De zwarte komedie God Bless America (2011) past misschien niet op hetzelfde schap als American Beauty (1999) of Happiness (1998), maar weet de boodschap eerder op een andere, daarom niet minder overtuigende manier over te brengen.

Korte inhoud: Frank Murdoch (Joel Murray) heeft een hekel aan de samenleving van vandaag, het liefst van al zou hij zichzelf het leven ontnemen. Hij ziet niet meer in wat zijn leven hem nog kan bieden. Zijn vrouw heeft hem verlaten, zijn dochter wil hem niet meer zien en zijn job is hij ook al kwijt. Wanneer hij op een avond een poging onderneemt om een einde aan zijn leven te maken, komt hij op een beter idee. De wereld ontruimen van ‘zij die het verdienen te sterven’. Samen met Roxy (Tara Lynne Barr), een 16-jarig meisje die weggelopen is van huis omdat ze de pest heeft aan haar normale leventje, gaat hij op een tocht die de samenleving een les zal geven in humaniteit.

Bobcat Goldthwait is de uitverkozen, gefrustreerde filmmaker die zich aan zijn schrijftafel heeft gezet. De man achter World’s Greatest Dad (2009) idealiseert het uitmoorden tot een goede daad en als kijker ga je bijna akkoord zonder dat je het beseft. Waar er in American Beauty nog met fijne en doordachte knipogen naar de absurditeit van de Amerikaanse samenleving werd verwezen, deelt deze prent ook wel ietwat moraliserende klappen uit. Alsof hij de kijker zonder poespas verantwoordelijk wilt stellen voor de wereld waarin wij leven.

Dit is geen ordinaire vendetta prent in de lijn van Death Sentence (2007), maar wel iets met een grotere maatschappij kritische boodschap met een hint van Falling Down (1993), of dat was toch de opzet. Goldthwait laat er dan ook geen gras over groeien en grijpt elke kans om de Amerikaanse pop-cultuur en in het bijzonder de media te parodiëren. Net zoals in Natural Born Killer (1994) moeten alle grote zenders in Amerika eraan geloven, tot het zover gedreven wordt dat het irritant en overbodig wordt. Alles wat de emmer verder kon doen vollopen, werd gebruikt om de uitbarsting van de protagonisten zo veel mogelijk uit te vergroten. Maar net op het moment dat je denkt dat je genoeg hebt aan de Punisher / Kick-Ass rol van Frank en Roxy krijg je de menselijkheid in hun personages te zien. Een leuke afwisseling tussen de gruwelijke en idealistische wereld die Frank en Roxy voor zichzelf creëren.

De gedachte dat Goldthwait zijn eigen script parodieert door een film als deze, kon ik tijdens het kijken van de film maar niet verdringen. God Bless America zit vol met sterke dialogen tussen Frank en Roxy, maar de boodschap die naar je toe wordt gekatapulteerd is in dergelijke mate over-the-top dat deze sociale satire je bij momenten gewoon koud laat. Natuurlijk is de onderliggende gedachte in deze film één om even bij stil te staan, het was gewoon niet nodig om het zo uit te vergroten. Op die manier maak je van je film een spotprent over een spotprent. Maar waar het ontbreekt aan fijngevoeligheid, compenseert het met chaotische energie en anarchistisch amusement.

© Dutch FilmWorks

Bij momenten heb ik echt genoten van deze R-rated God Bless America met zijn schokkende scènes en verbale tirades, maar het verhaal is te zwak om de les in respect en fatsoen op een geloofwaardige manier over te brengen. Joel Murray acteert zoals hij vaak acteert, net niet goed genoeg voor het echte grote doek en Roxy is bij momenten zo irritant dat de frustratie uit de grenzen van het verhaal treedt. Ik ben altijd wel te vinden voor films die een of andere moreel aspect in onze samenleving op de korrel neemt, maar het was moeilijk om deze prent hoe dan ook serieus te nemen. Wat Bob Goldthwait hier wou bereiken is voor mij ook een raadsel. Geef mij liever de onderhuidse en sarcastische benadering van American Beauty, enkel op die manier zet je jouw kijkers aan tot nadenken over zichzelf en onze samenleving. God Bless America komt in de zalen vanaf 22 augustus 2012.